بازماندگان عصر یخبندان چه کسانی بودند؟
تجزیه و تحلیل ژنتیکی، مهاجرت اجداد شکارچی-گردآورنده ما در عصر یخبندان را طی یک دوره 30000 ساله مشخص میکند.
با استفاده از بزرگترین مجموعه ژنومهای انسانهای شکارچی-گردآورنده اروپایی ماقبل تاریخ که تا کنون کشف شدهاند، یک تیم تحقیقاتی بینالمللی تاریخ ژنتیکی اجداد ما را بازنویسی کردند. این مطالعه با همکاری ۱۲۵ دانشمند بینالمللی انجام شد. این مطالعات بر روی بازماندگان عصر یخبندان تمرکز داشت.
این تیم تحقیقاتی ژنوم ۳۵۶ گردآورنده-شکارچی ماقبل تاریخ را از مکانهای مختلف اروپا تجزیه و تحلیل کردند. انسانهای مدرن حدود ۴۵۰۰۰ سال پیش شروع به پیشروی در سراسر اوراسیا کردند. تحقیقات قبلی نشان دادهاند که اولین انسانهای مدرنی که وارد اروپا شدند، به جمعیتهای بعدی که وارد شدند، مرتبط نبودهاند. این مطالعه بر روی افرادی متمرکز است که بین ۳۵۰۰۰ تا ۵۰۰۰ سال پیش میزیستند و حداقل تا حدی اجداد جمعیت کنونی اوراسیا هستند. از جمله افرادی که در آخرین بیشینه یخبندان (سردترین مرحله آخرین عصر یخبندان در حدود ۲۵۰۰۰ سال پیش) دوام آوردند، در این تحقیق بررسی شدهاند.
پناهگاه اقلیمی یا بنبست؟
با کمال تعجب، تیم تحقیقاتی متوجه عدم ارتباط نزدیک جمعیتهای مناطق مختلف مرتبط با فرهنگ گراوتی (وابسته به یک فرهنگ دوران اول کهنه سنگی) که بین ۳۲۰۰۰ تا ۲۴۰۰۰ سال پیش در سراسر قاره اروپا گسترده بود، شدند. آنها یک فرهنگ باستانشناسی مشترک داشتند: از سلاحهای مشابه استفاده میکردند و هنرهای قابل حمل مشابهی تولید میکردند. با این حال، از نظر ژنتیکی، جمعیت اروپای غربی و جنوب غربی (فرانسه و ایبریای امروزی) با جمعیتهای همزمان اروپای مرکزی و جنوبی (جمهوری چک و ایتالیای امروزی) متفاوت بود.
علاوه بر این، ذخیره ژنتیکی جمعیتهای گراوتیان غربی به طور پیوسته برای حداقل ۲۰۰۰۰ سال یافت میشود: نوادگان آنها در سردترین دوره آخرین عصر یخبندان (بین ۲۵۰۰۰ تا ۱۹۰۰۰ سال پیش) در جنوب غربی اروپا ماندند. بعد از آن به سمت شمال شرقی به بقیه اروپا گسترش یافتند. با این یافتهها، برای اولین بار این فرضیه که در طول آخرین بیشینه یخبندان، مردم در مناطق مطلوبتر اقلیمی جنوب غربی اروپا پناه گرفتهاند، تایید میشود.
شبه جزیره ایتالیا قبلاً به عنوان پناهگاه آب و هوایی دیگری برای انسان در طول آخرین بیشینه یخبندان در نظر گرفته میشد. با این حال، تیم تحقیقاتی هیچ مدرکی دال بر این موضوع پیدا نکرد. برعکس جمعیتهای شکارچی-گردآورنده در مرکز و جنوب اروپا پس از آخرین بیشینه یخبندان، دیگر از نظر ژنتیکی قابل تشخیص نیستند. در مقابل، افرادی با یک ذخیره ژنی جدید در این مناطق مستقر شدند. هی یو، نویسنده همکار میگوید: «ما متوجه تمایز ژنتیکی افراد مرتبط با فرهنگ متاخر با ساکنان قبلی منطقه شدیم. احتمالا این افراد از بالکان بودند که ابتدا در حوالی زمان حداکثر یخبندان به شمال ایتالیا رسیدند و از جنوب تا سیسیل پخش شدند.»
جایگزینی ژنتیکی بزرگ در بازماندگان عصر یخبندان
ژنومهای کشفشده همچنین نشانگر پراکندگی نوادگان ساکنان شبه جزیره ایتالیا در حدود ۱۴۰۰۰ سال پیش در سراسر اروپا و جایگزینی با جمعیتهای پیشین هستند. تیم تحقیقاتی یک جایگزینی ژنتیکی در مقیاس بزرگ را یافتهاند که ممکن است تا حدی ناشی از تغییرات آب و هوایی باشد که آنها را ناچار به مهاجرت کرد. یوهانس کراوز، نویسنده ارشد این مطالعه میگوید در آن زمان، آب و هوا به سرعت و به میزان قابل توجهی گرم شد و جنگلها در سراسر قاره اروپا گسترش یافتند. این احتمالا دلیل مهاجرت مردم از جنوب بود تا قلمرو خود را گسترش دهند. ساکنان قبلی احتمالاً با کاهش سرزمینشان، زیستگاه ماموتها، به شمال مهاجرت کرده باشند.
همچنین بر طبق یافتهها، برای بیش از ۶۰۰۰ سال هیچ تبادل ژنتیکی بین جمعیتهای شکارچی-گردآورنده در اروپای غربی و شرقی وجود نداشته است. تعامل بین مردم اروپای مرکزی و شرقی از ۸۰۰۰ سال پیش مشاهده میشود. در آن زمان، شکارچیان با اجداد و ظاهر مشخص شروع به ارتباط با یکدیگر کردند. آنها در بسیاری از جنبهها از جمله رنگ پوست و چشمشان متفاوت بودند.
در این زمان کشاورزی و سبک زندگی کمتحرکی از آناتولی به اروپا گسترش یافت. احتمالاً مهاجرت کشاورزان اولیه به اروپا باعث عقبنشینی جمعیت شکارچی-گردآورنده به لبه شمال اروپا شد. در همان زمان، این دو گروه شروع به اختلاط با یکدیگر کردند و تا حدود ۳۰۰۰ سال ادامه داشت.
دادههای حاصل از این مطالعه، بینشهای دقیق و شگفتآوری را در مورد تحولات و رویاروییهای گروههای شکارچی-گردآورنده غرب اوراسیا به ما میدهد. تحقیقات آتی بیشتر روشن خواهند کرد که کدام فرآیندها مسئول جایزگینی ژنتیکی جمعیت بازماندگان عصر یخبندان بودهاند.
در صورتی که این مطلب را پسندیدید، میتوانید سایر مقالات با موضوع تاریخ بشر را در آبان مگ بیابید.
منبع: mpg.de